Hoe het eerst mis moest gaan voordat ik leerde voor mezelf te zorgen – Martine

Ik had veel hoofdpijn en was moe, en besloot mijn ogen op te laten meten. Ik bleek een bril te moeten. Ha! Zie je wel, een oplossing voor mijn klachten. Maar de klachten bleven. Ik liet mijn bloed testen bij de huisarts. Er kwam niets uit. De klachten bleven. Ik at al een tijd vegetarisch en besloot aanvullende supplementen te gaan slikken. Een oplossing voor mijn klachten. Maar de klachten bleven. Ik besloot mijn cyclus in de gaten te houden. Misschien kon ik mijn klachten daaraan koppelen. Het gaf geen uitsluitsel. De klachten bleven. Mensen zeiden ‘zorg wel goed voor jezelf hè’ en ‘doe het rustig aan!’. De klachten bleven.

Toen las ik ergens over hoogsensitiviteit. Ik herkende bijna alles. Later ontdekte ik dat er ook het type extraverte hoogsensitieve persoon bestond. Maar dit is wie ik ben! Ha! Zie je wel, een oplossing voor mijn klachten. Blij belde ik familie en vrienden om te vertellen dat ik mezelf eindelijk snapte, en dat er zelfs een soort handleiding voor is. Ik paste mijn leven een beetje aan, maar de klachten bleven.

Sterker nog, de klachten werden erger. Ik begon met roken tegen de stress. Ik werd elke dag om half vijf wakker. Hing kokhalzend boven de wc van de spanning. Trilde. Was steeds sneller overprikkeld. Bleef hoofdpijn houden ondanks mijn nieuwe bril. At nauwelijks meer en viel af (wat ik zelf pas doorhad toen een vriendin mij dun vond geworden). Reed geen auto meer, want te moe. Stopte met steeds meer werkzaamheden, want het was teveel. Ik was snel emotioneel. Ik piekerde heel veel. Had al maanden een slechte concentratie en was vergeetachtig. Mijn kaken stonden constant vast en ik had altijd spierpijn in mijn benen. Maar zelf zag ik niet hoe slecht het ècht ging.

Tot ik na twee nachten nauwelijks geslapen te hebben bij de huisarts belande, omdat ik inzag dat ik dit niet zo kon doorgaan. Ineens gaf ik toe. Dit is niet oké. Hoe graag ik mijn werk ook wil doen, nu is het klaar. De knop ging om. Ik stopte met álles. Gaf op. Gaf toe. Vier dagen lang sliep ik bijna alleen maar. En daarna startte ik bij de psycholoog. En kreeg ik de diagnose burn-out.

Achteraf begonnen de eerste klachten al 1,5 jaar voordat ik met mijn werk stopte. Ik wist dat ik kwetsbaar was als KOPP. Ik was eerder oververmoeid geweest. Ik was al vaker bij een psycholoog geweest. Maar toch liet ik het zó ver komen en wilde ik niet van opgeven weten.

Bij de psycholoog leerde ik véél. Ik kreeg schematherapie. Zij legde me uit: ‘Je klokhuis is je basis. Deze ontwikkel je vroeg in je leven en verander je niet zomaar. We noemen dit ook wel je schema. Dit schema bestaat uit je overtuigingen, je aannames en je motieven.’

Uit de vragenlijst van de schematherapie bleek dat ik heel hoog scoor op:
ONDERWERPING – ZELFOPOFFERING – MEEDOGENLOZE NORMEN/OVERMATIG KRITISCH – EMOTIONELE VERWAARLOZING.
Het verklaarde waarom ik het zover had laten komen. Ik zette alles op één, behalve mezelf.

De psycholoog legde mij uit: ‘Jij hebt een hele strenge ouder in je.’ (Deze heb ik ‘Patricia’ genoemd – ik mocht zelf een naam uitzoeken voor mijn strenge ouder). ‘Patricia’ was altijd heel nuttig voor je om te overleven, maar haar bestaan is nu niet meer nodig. Alleen; omdat zij in je jeugd is ontwikkeld gaat zij niet meer weg… Hoe graag je dit ook wilde, Patricia hoort bij jou’. Dat was even slikken. Ik kwam bij de psycholoog om te veranderen en iets van mezelf weg te doen. Niet om te leren hoe om te gaan met alles, inclusief minder leuke kanten van mezelf. Een wezenlijk verschil.

Maar, er is gelukkig ook goed nieuws. Het duurde weken en meerdere sessies voordat deze uitleg was ingedaald. En pas na een paar maanden was ik gewend aan het idee dat ‘Patricia’ bij mij hoort. Sinds ik dit stukje in mij accepteerde kan ik wél dit zelfdestructieve gedrag steeds beter herkennen. Een van de hulpmiddelen hierbij was het geven van een naam aan het gedrag van deze strenge ouder.

De psycholoog legde verder uit: ‘Jou gedrag kan je zien als de schil rondom je klokhuis. Op je gedrag heb je wél invloed. Jij weet nu hoe je dit gedrag herkent en steeds meer hoe je dit verandert. Wat jij nu weet is dat ‘Patricia’ heel streng voor je is en voor heel veel negatieve gedachten zorgt, die jij niet verdient. Dit zijn ook veel – oude – kernovertuigingen. Ga na of je gedachte is wat je écht denkt over een oude overtuiging is.’

Een van mijn sterke overtuigingen is bijvoorbeeld ‘Het gaat toch wel weer een keer mis, dus kan ik maar beter me sowieso niet zo goed voelen ter zelfbescherming, want dan komt een klap minder hard aan’. Maar ís dit ook zo? Steeds vaker stel ik mezelf de vraag: is dit Martine, of is dit ‘Patricia’?
Een andere sterke overtuiging is ‘opgeven is geen optie’. Terwijl; stoppen met dingen (werk/sporten/vriendschappen/hobby’s) die energie kosten of gewoon niet leuk zijn is niet opgeven. Dat is genoeg zelfliefde hebben om voor jezelf de keuze te maken wat het beste voor jou is. Jezelf dus op 1 zetten.

Een paar voorbeelden:
‘Als je lief voor jezelf bent ga je even kort naar buiten voor een lekkere frisse neus en een reep chocola, daar ben je wel aan toe’ – Martine. Dan ga ik naar buiten.
‘Je ligt de hele dag al op de bank, ga eens naar buiten voor een wandeling van 5 KM ook al ben je zo moe, en je gaat niet langs de supermarkt voor chocola, dat ben je niet waard.’ – Patricia. Daar luister ik niet naar, maar dan kijk ik lekker nog een aflevering Netflix.

Mensen kunnen wel zeggen ‘zorg wel goed voor jezelf’ en ‘doe het rustig aan!’. Maar hoe zorg je voor jezelf als niemand je dat ooit heeft geleerd? Als je vooral voor anderen hebt gezorgd? En ‘rustig aan’ betekende in mijn geval van de zesde naar de vijfde versnelling. ‘Hah! Dat is toch mooi wat rustiger aan!’.

Dat voor jezelf kiezen géén opgeven is, is iets wat ik in maanden therapie heb moeten leren en accepteren. Ik hoef niet te overleven, maar mag gaan leven. ‘Patricia’ is er altijd, maar Martine kan haar steeds beter herkennen en de mond snoeren. Martine staat steeds meer op één, leert wat zelfliefde is en dat daar keuzes bij horen die afwijken van wat je altijd deed.

Wil jij meer lezen over schematherapie? In het boek Patronen doorbreken lees je meer over de verschillende modi (bijvoorbeeld het gekwetste kind of de straffende ouder modi) die bij jou voor die hardnekkige patronen zorgen. Ook vind je in dit boek veel voorbeelden en oefeningen om hiermee aan de slag te gaan. Ik en vele andere KOPP/KOV kunnen je dit boek aanraden!