Merel deelde al eens eerder haar verhaal op ‘Met zonder ouders’, deze kun je hier teruglezen: https://metzonderouders.nl/het-verhaal-van-merel/. Vanaf nu zal zij vaker een stukje schrijven om bij te dragen aan het bespreekbaar maken van het opgroeien met psychisch zieke/verslaafde ouders. Wil je ook meeschrijven? Stuur dan een mailtje naar info@metzonderouders.nl —–.
Onbegrip
“Hoezo stuur jij haar dan niet gewoon een berichtje?” “Hoezo weet je niet hoe het met haar gaat?” “Ze bedoelt het allemaal vast goed, probeer het in de kleine dingen te zoeken!” Een kleine greep van reacties op het moment dat ik aan mensen vertel dat ik weinig contact heb met mijn moeder. Vaak stuit ik op onbegrip, niet omdat mensen het zo bedoelen, maar omdat ze het vaak gewoon niet kunnen bevatten dat een relatie met je moeder of vader zo kan zijn. Ik geloof oprecht dat deze reacties (over het algemeen) niet vanuit onbegrip komen, maar vanuit onwetendheid, alleen maakt het dat niet minder pijnlijk en frustrerend. En heel eerlijk, soms vind ik de relatie die ik heb met mijn moeder ook moeilijk te begrijpen.
Sinds ik op mezelf woon is het contact met mijn moeder in een rap tempo verminderd. En ik denk dat het voor onze relatie (in hoeverre die er was en is) ook goed is geweest. We zien en spreken elkaar nu eens in de 2-3 maanden waarbij we onder het genot van een koffietje het hebben over de koetjes en kalfjes in het leven. Voor mij werkt het op deze manier goed, het geeft me zoveel rust. Alleen merk ik wel dat dit duidelijk buiten de norm valt van wat ‘normaal’ zou zijn.
Een moeilijke vraag
Om zoveel mogelijk onbegrip te vermijden zal ik niet snel beginnen over de relatie die ik heb met mijn moeder. Een vrij recent voorbeeld hiervan is dat ik me ging aanmelden voor een nieuwe opleiding. Tijdens het aanmeldgesprek kreeg ik de vraag wat mijn ouders ervan vonden dat ik ging beginnen met deze opleiding. Wat zeker geen verkeerde vraag is, maar wel een pijnlijk besefmoment dat ik helemaal nog niet tegen mijn moeder had gezegd dat ik gestopt was met mijn vorige opleiding en dat ik na de zomer met deze zou starten. In plaats van dit te benoemen komt er vrijwel een automatisch antwoord in de trant van dat het ‘prima’ werd gevonden en dat ik ‘vrijgelaten word in mijn keuzes’. Dit antwoord is niet gelogen, want ik weet dat ze alles prima vindt zolang ik maar een diploma haal, maar het is ook geen eerlijk antwoord. En zo kan ik nog wel meer voorbeelden geven, waarin ik niet de hele waarheid vertel. Aan de ene kant vind ik het heel irritant dat ik dit doe, omdat ik voor mijn gevoel een soort toneelstukje aan het opvoeren ben. Maar aan de andere kant is het ook een stukje bescherming voor mezelf. Om te voorkomen dat andere mensen me kunnen raken en omdat ik vind dat ik dit niet aan iedereen hoef uit te leggen. Daarnaast vind ik het ook gewoon ontzettend moeilijk om andere mensen te vertrouwen met de kwetsbare stukjes die ik heb, dus laat ik die kwetsbaarheid liever niet zien.
Ben ik dan geen goede dochter?
Voornamelijk binnen de familie kreeg ik in het eerste jaar dat ik op mezelf woonde veel scheve gezichten tijdens familieaangelegenheden. Tantes die dan naar me toe kwamen en vroegen hoe het met mijn moeder ging en ooms die vroegen of ze eigenlijk nog wel zou komen. Als ik dan antwoordde dat ik het ook niet wist, omdat ik haar al 2 maanden niet had gesproken, was de verbazing van hun van hun gezicht af te lezen. Nadat er bezinkingstijd was geweest kwamen de vragen als “Hoezo weet je niet hoe het met haar gaat? Het is toch je moeder? Ben je niet nieuwsgierig of het wel goed met haar gaat?”. Vooral de eerste anderhalf jaar raakten deze opmerkingen me enorm. Ik ging ontzettend twijfelen aan mezelf en kwam altijd tot de conclusie dat ik geen goede dochter was. Het schuldgevoel bekroop me de dagen erna en vanuit dat schuldgevoel zocht ik het contact weer op met mijn moeder. Ondertussen, 3 jaar later, komen mijn tantes en ooms nog steeds iedere keer met dezelfde vragen naar me toe. Ik geef nog altijd ongeveer hetzelfde antwoord, maar nu vaak met de toevoeging “Bel of app haar anders zelf even”. Een volgende stap is natuurlijk om uit te spreken dat ik de vraag eigenlijk heel vervelend vind, maar voor nu is dit antwoord oké voor mij.
Verantwoording naar anderen
Tegenwoordig lukt het me beter om zulke vragen me minder persoonlijk aan te trekken. Het raakt me nog steeds wel als iemand dit aan me vraagt, maar niet meer dusdanig veel dat ik er een enorm schuldgevoel van krijg. Waar ik nu veel meer in geraakt word is het stukje gemis, want ik zie onze relatie liever ook anders. Alleen is dat voor nu (en misschien wel altijd) niet haalbaar. Iets wat me heeft geholpen om het mezelf minder persoonlijk aan te trekken is door het niet een probleem van mij te maken. Ik ben er namelijk oké mee dat het contact er zo is. Dat het niet binnen de norm past, wat dat ook moge zijn, maakt mij geen slechte dochter en mijn moeder geen slechte moeder. Iets wat in therapie regelmatig tegen mij werd gezegd op het moment dat ik door zulke opmerkingen weer de volledige overtuiging had dat ik wél de slechte dochter was is het volgende: “Zegt dit iets over jou of over de ander?” Hiermee leg ik niet de verantwoordelijkheid bij de ander, maar lukt het me wel om mezelf wat meer ademruimte te geven. Deze zin komt dan ook nog regelmatig voorbij in mijn hoofd op het moment dat ik stuit op onbegrip of vervelende opmerkingen in het algemeen.
Uiteindelijk hoop ik ooit het punt te bereiken dat ik kan denken en voelen (!) dat ik anderen geen uitleg ben verschuldigd. Niet over waarom ik mijn moeder zo weinig zie en spreek, niet over waarom ik bewust afstand houd, niet over waarom ik de keuzes heb gemaakt die ik heb gemaakt. Ik hoef me namelijk niet te verantwoorden naar anderen. De enige aan wie ik verantwoording ben verschuldigd is mezelf. Wel is het belangrijk dat ik open ben tegen de mensen die ik vertrouw en bij wie ik kwetsbaar durf te zijn. Ondanks dat ik hoop dat ik iets meer ‘schijt’ kan hebben aan wat andere mensen denken en vinden, betekent dit niet dat het niks meer met me doet, of dat ik het contact dat er wél is niet lastig vind.
Openheid over mijn situatie
De afgelopen tijd heb ik gemerkt dat mensen meer begrip voor me kunnen hebben op het moment dat ik meer open ben over mijn ‘binnenwereldje.’ Gelukkig heb ik een paar lieve vriendinnen die ontzettend hun best doen om te begrijpen hoe de relatie tussen mij en mijn moeder in elkaar steekt. De meeste van mijn vriendinnen hebben namelijk een goede band met hun moeder, waardoor ze het moeilijk vinden om het te begrijpen en vaak ook wel onbegrip hadden voor mijn moeder. Toen ik meer met ze ging delen merkte ik dat hun oordelen over mijn moeder en de relatie van mij en mijn moeder aan de kant gingen. Hierdoor kwam er ruimte om in te zien wat het voor mij betekent. Ik ben mijn vriendinnen hier ontzettend dankbaar voor!